In een D-systeem wordt verse lucht mechanisch in de woning gebracht. Deze mechanische inblaas maakt het mogelijk de buitenlucht te filteren. Er bestaan verschillende soorten filters voor een woningventilatiesysteem. Welke moet je kiezen? Is een F7-filter beter? Kan een extra filterbox een oplossing zijn voor de geur van de houtkachel van de buren? Wanneer moet ik mijn filter vervangen?

Filters dienen in de eerste plaats om verontreinigingen uit de lucht te halen. Dit doen we voor onze eigen gezondheid. De buitenlucht is immers niet altijd even gezond. De buitenluchtkwaliteit hangt sterk af van de plaats waar we wonen, maar ook de periode in het jaar is belangrijk. In een koude winter zal de luchtkwaliteit vlakbij een drukke steenweg of autosnelweg veel slechter zijn dan in de bloesemboomgaarden in april en mei. Op de website http://www.irceline.be/ kan je meer terugvinden over de actuele buitenluchtkwaliteit in ons land. Er zijn ook verschillende kaarten met de kwaliteit van de afgelopen jaren terug te vinden.

Bij de keuze voor filters kan je dus best rekening houden met de omgeving waar je woont.

In de Europese norm EN779 worden de mogelijke filterklassen gedefinieerd. Samen met de soorten filters wordt in deze norm ook aangegeven hoeveel stof door de filter opgevangen kan worden. Om dit te testen werkt men met synthetisch stof. Hoe meer stof gevangen kan worden, hoe beter.

Groep Klasse Gemiddelde stofvangst “Am” voor synthetisch stof (%) Gemiddelde efficiëntie “Em” voor deeltjes van 0,4µm (%) Minimum efficiëntie voor deeltjes van 0,4µm (%)
Voorfilter G1 50≤Am<65    
G2 65≤Am<80    
G3 80≤Am<90    
G4 90≤Am    
Medium filter M5   40≤Em<60  
M6   60≤Em<80  
Fijnfilter F7   80≤Em<90 35
F8   90≤Em<95 55
F9   95≤Em 70

Er bestaan filters die nog beter stof vangen dan de F9-filters die in de bovenstaande tabel staan. Deze betere filters (Hepa-filters of Ulpa-filters) zal je niet tegenkomen in woningen. Ze worden in cleanrooms en operatiezalen in ziekenhuizen gebruikt.

Elektrostatische filterinstallaties zie je ook vrijwel nooit in woningen. De kostprijs van dergelijke systemen maakt dat ze niet erg veel toegepast worden. Merk op dat er wel elektrostatisch geladen filterelementen bestaan. Dit laatste zijn filterelementen die geladen worden voor ze gebruikt worden. Zodra ze in het toestel geplaatst worden beginnen ze de lading te verliezen en zakt de filtercapaciteit ervan. Bij elektrostatische filterinstallaties wordt continu een elektrische lading voorzien waardoor de filter zeer goed blijft functioneren.

Nog niet zo lang geleden werden filters van het type M5 ook wel F5-filters en filters van het type M6 ook wel F6-filters genoemd. De filters zijn niet veranderd, enkel de naam is gewijzigd. Je zult vaak nog deze oudere naam tegenkomen.

In de plaats van de benaming G3 wordt soms ook wel EU3 gebruikt. Voor F7 wordt dat dan EU7. Dit verwijst dan naar Eurovent. Eurovent is een comité dat opgestart werd om de kwaliteit van filters objectief te kunnen vastleggen. Dit comité telt meer dan 1000 vertegenwoordigers uit de ventilatie- en koelsector. Het Eurovent comité heeft recent ook een aanvulling op de Europese norm EN799 voorgesteld. Hierin wordt de energiekost van een filter mee in de beoordeling van de filters opgenomen. Je kan dit best vergelijken met energielabels die ook al voor huishoudapparaten bestaan. Op dit moment is het nog niet duidelijk of de energielabels voor filters ook massaal gebruikt zullen worden voor filters in woningventilatie.

Energielabel filters

Soorten filters

Naast de filterklasse is er ook een groot onderscheid in de vorm van de filters. Een paneelfilter is een rechthoekig kader met daartussen het volledige filtermateriaal. Het kader is vaak van staal gemaakt, maar ook kunststof of kartonnen kaders worden gebruikt. Er bestaan paneelfilters van klasse G2 tot klasse F9.

Paneelfilters met metalen kaders

Paneelfilters met metalen kaders Paneelfilters met metalen kaders Paneelfilters met metalen kaders

Paneelfilters met kunststof kaders

Paneelfilters met kunststof kaders  Paneelfilters met kunststof kaders

Paneelfilters met karton kader

Paneelfilters met karton kaders  Paneelfilters met karton kaders Paneelfilters met karton kaders

Een draadfilter is een filter die bestaat uit een filterdoek die over een metalen kader gespannen wordt. Deze filters zijn gewoonlijk slechts van filterklasse G2 of G3. Soms zie je wel eens een F5.

Draadfilter Draadfilter Draadfilter

Zakkenfilters zijn filters die ook op een (metalen) kader gemonteerd worden, maar de zakken die het stof opvangen zijn veel langer dan de dikte van het kader. Zakkenfilters bestaan ook in filterklassen van G3 tot F9.

Zakkenfilters  Zakkenfilters

Welke filter is beter?

Het spreekt voor zich dat een filter die meer stof opvangt beter is dan een filter die weinig stof opvangt. Een F7-filter zal zo dus steeds beter zijn dan een G3-filter. Omdat de F7-filter meer tegendruk veroorzaakt, zal je bij het gebruik van deze “betere” filter ook meer energieverbruik hebben. Het komt er dus op aan van de filter te kiezen op basis van de noodzaak. Te veel filteren kan niet, maar te veel energie moet je ook niet gebruiken.

Welke filter moet ik toepassen?

Op dit moment zijn er geen regels voor woningen. Voor niet-woningen kan teruggevallen worden op de Europese norm EN13779. Hierin wordt F7 als minimale filterklasse aangeraden bij zuivere (pure) buitenlucht. Als er veel stof in de omgevingslucht zit, dan wordt aangeraden om voor de F7-filter een voorfilter van klasse F6 te zetten.

Vaak heb je niet veel meer te kiezen wanneer je een bestaand ventilatiesysteem hebt. De meeste toestellen zijn voorzien van sleuven waarin je enkel de door de fabrikant gemaakte paneelfilters kan steken. Alleen als je een aparte filterbox plaatst, kan je dan betere filterresultaten bekomen.

Filterbox  Filterbox

Als je kan kiezen tussen bijvoorbeeld een G3 en een F7-filter, zet dan een F7-filter aan de verse lucht kant van het toestel en een G3-filter aan de afvoer van afvallucht uit de woning. De G3-filter zorgt ervoor dat je warmtewisselaar niet (te) vuil wordt en de F7-filter zal een betere binnenluchtkwaliteit opleveren.

Wanneer moet ik mijn filter vervangen?

Het antwoord op deze vraag bestaat uit 2 stukken. Je zult je filter best minimaal 1 keer per jaar vervangen. Na een volledig jaar heeft de filter alle mogelijke soorten stof (die er in een jaar voorkomen) tegengekomen en is de filter verzadigd. Je kunt je filter na de eerste paar maanden in gebruik best ook eens controleren. Als je erg veel vervuiling op de filter ziet, kan je de filter best sneller vervangen. Naast een drukke verkeersweg, in een drukke stad of in de buurt van een industrieterrein kan je best sneller vervangen. 1 keer per half jaar vervangen is dan vaak een noodzaak.

Filter vervangen Filter vervangen

Het tweede deel van het antwoord op de vraag hoe vaak vervangen moet worden is eenvoudig aan te tonen met een foto. Als de filter zeer vuil is moet deze vervangen worden. De onderstaande foto toont een afvoerfilter – dat is dus lucht die van binnen naar buiten gaat – wanneer deze 1 jaar in gebruik is. Ter vergelijking zie je ernaast de zuivere filter die in het toestel gestoken wordt.

Een filter met de stofzuiger een beetje zuiver maken helpt, maar dit zuiver maken doe je best buiten in open lucht. Met de stofzuiger ga je immers vaak het zeer fijne stof uit de filter zuigen. De filter in de stofzuiger houdt dit zeker niet allemaal tegen. Als je de stofzuiger aanzet en hij geeft een “stofzuigergeur”, dan weet je dat je best naar buiten gaat om je filters zuiver te maken.

Je zal zien dat je de filters met de stofzuiger niet helemaal zuiver krijgt. Zeker de filters met een hogere filterklasse zijn minder gemakkelijk zuiver te maken. Veel van het ongezonde stof blijft toch op de filter zitten. Dat is dan ook de reden dat je de filter best vervangt na een paar “recyclagebeurten”.

Een filter afwassen is geen goed idee. Als de filter niet helemaal droog gemaakt wordt nadat hij op deze manier zuiver gemaakt werd, dan kan de filter een zeer goede voedingsbodem voor schimmels en bacteriën zijn. Schimmels kunnen immers goed leven van het opgevangen stof en de vochtigheid in de filter. Een filter die nat geworden is (wat kan gebeuren als je het ventilatiesysteem volledig stil zet) vervang je best zo snel mogelijk.

Met betrekking tot het ontstaan van schimmels in filters bestaat er eigenlijk wel discussie in de ventilatiesector. Regelmatig de filters vervangen geeft je de beste garantie dat je gezond bezig bent. Dit wordt al door verschillende Belgische onderzoeken bevestigd.

Bestaat er een oplossing voor de kachelgeur van mijn buren?

Wanneer je buurman toch graag zijn hout blijft opstoken of wanneer in de buurt iemand woont die een slecht afgestelde centrale verwarmingsketel heeft, kan er eigenlijk wel wat hinder via het ventilatiesysteem in de woning terecht komen. Ook de geur van de frituur om de hoek of de boerderij verderop in het land kan wel eens een geurprobleem opleveren. De enige oplossing in een dergelijke situatie is een filterbox met actief kool. Deze filterbox wordt dan gewoonlijk na je ventilatiesysteem in het hoofdkanaal geplaatst. De filters in het ventilatiesysteem blijven dan dienen als voorfilters.

Dit artikel verscheen eerder op de website Habitos. Op zoek naar filters? Kijk eens op Luchtwinkel.be.

Publicatiedatum