Jaren onderzoek met steeds hetzelfde resultaat

Het is geen enkel probleem om eindeloos te discussiëren over luchtkwaliteit in scholen. Dat doen we al jaren. Om de 10 jaar wordt er wel een of ander onderzoek afgerond waarbij de conclusie steeds hetzelfde is. Er is meer ventilatie nodig in de klassen. Over oplossingen zal je niet zo veel technische details vinden omdat dit vaak "op maat" en "behoorlijk complex" is. Dat wilt echter niet zeggen dat er niets is. Een aantal bedrijven heeft een speciaal gamma klasventilatietoestellen en verder is het een ingenieursbureau dat een installatie voor een compleet schoolgebouw bedenkt. De vraag blijft dan: en waarom is het er niet? Het antwoord is zo klassiek als ongeveer elke vraag in scholen: er zijn geen centen voor. Hoeveel centen?

Klaslokaal

Naast de snelle en klassieke oplossing met het openen van ramen (en deuren) wordt tegenwoordig ook vaak gewezen naar actieve ventilatie. Ventilatiesystemen met natuurlijke toevoer en mechanische afvoer of een systeem met zowel mechanische toe- als afvoer komt al snel ter sprake. Wanneer natuurlijke toevoer toegepast wordt (ramen openen of natuurlijke toevoersystemen), dan wordt opnieuw gewezen op het grote energieverbruik dat hiermee gepaard gaat. Ramen en deuren open zetten in de winter kost nu eenmaal warmte-energie en iemand zal daarvoor gaan moeten betalen. De ramen en deuren gaan dus snel terug (iets meer) dicht wanneer het wat kouder wordt.

Zou een ventilatiesysteem met warmteterugwinning een oplossing kunnen zijn?

Wat blijft er dan over? Een systeem met mechanische toevoer en mechanische afvoer en een fatsoenlijke warmtewisselaar ertussen lijkt de voor de hand liggende oplossing. En dan komt opnieuw het spook van "de centen" de hoek om. Dat kost handenvol geld. En dan zijn de (bestaande) klaslokalen maandenlang niet beschikbaar. En we zwijgen best ook nog over de omvang van zo'n systeem.

Maar is dat wel zo? Wat kost een goed functionerend ventilatiesysteem met warmteterugwinning in een klas eigenlijk. Wordt deze vraag vervelender wanneer je ook denkt aan het eigenlijke energieverbruik en de onvermijdelijke onderhoudskosten?

3 soorten klasventilatie met warmteterugwinning

in grote lijnen kan je 3 soorten ventilatiesystemen met warmteterugwinning voor scholen definiëren. Ofwel plaats je een groot ventilatiesysteem dat voor de gehele school kan dienen. Dit is een groot toestel dat gewoonlijk buiten gezet wordt. Het is de beste oplossing wanneer er een nieuw gebouw geplaatst wordt. Het is zowel naar kostprijs als naar uitbating de meest economische keuze. Goede luchtkwaliteit wordt gegarandeerd door vraaggestuurde kleppen, een reeks sensoren en tijdssturing voor elk klaslokaal.

Een 2de keuze is een ventilatietoestel in elk klaslokaal. Deze oplossing wordt kant-en-klaar aangeboden door een aantal fabrikanten van ventilatiesystemen. Een mooi voorbeeld zijn de systemen van Air Master. Deze kunnen vaak zonder al te grote ingrepen in bestaande klaslokalen geplaatst worden. De grootste toestellen van deze fabrikant zijn geschikt voor klaslokalen tot 21 personen (20 leerlingen en 1 leerkracht) als je met 55 m³/h per persoon rekent. Die 55 m³/h per persoon zou een garantie moeten geven op goede luchtkwaliteit. Als alle klaslokalen in het schoolgebouw even groot zijn, dan kan overal hetzelfde toestel voorzien worden en is het ook makkelijker voor onderhoud en vervangen van filters.

Klasventilatie plafondtoestel

Een 3de keuze is modulair werken naargelang het aantal personen dat in een klaslokaal zit. Je kan bijvoorbeeld met een veelvoud van 10 personen werken en dan een ventilatiesysteem van 550 m³/h per module toepassen. Heb je een klas van 20 personen, dan zet je 2 toestellen, 30 personen worden 3 toestellen. De eerder vermelde fabrikant heeft zeker toestellen die hiervoor geschikt zijn. Woningventilatietoestellen hebben ook tot deze capaciteit. Je kan dan de vraag stellen of deze toestellen ook geschikt zouden kunnen zijn om in klaslokalen ingezet te worden.

Een woningventilatiesysteem in een klas?

Wanneer je overweegt om een woningventilatiesysteem in een klas toe te passen, dan is het behalen van het debiet een eerste punt waar je naar moet kijken. Dat is geen probleem voor de huidige generatie van woningventilatietoestellen. Vrijwel elke (Belgische) fabrikant heeft een toestel dat tot 600m³/h kan leveren. Gewoonlijk kan je een dergelijk  toestel al vinden voor 3500€, maar er zijn zeker ook duurdere toestellen. Een 2de punt is het verspreiden van de verse lucht in het klaslokaal. Een complex kanaalnetwerk (spiraalkokers met aftakkingen of instortkanalen) is in een bestaand klaslokaal meestal geen optie. Een textielkanaal kan hier een eenvoudige en erg kostenefficiënte oplossing bieden. Een textielkanaal voor 600m³/h kost geplaatst tegen het plafond (bijvoorbeeld een halfrond model) minder dan 1000 €.

Textielkanaal in een klas

Een minder vanzelfsprekend aandachtspunt voor het toepassen van een woningventilatietoestel in een klaslokaal is de geluidsproductie van een dergelijk woningventilatietoestel. Deze toestellen worden gewoonlijk in een technische ruimte in een woning geplaatst. Geluid vlak bij het toestel is dan minder belangrijk. Als je het echter in een klas gaat plaatsen, wordt dit geluid wel belangrijk. Naast goede geluidsdempers op de toevoer naar en afvoer uit het klaslokaal is een geluidswerende wand rond een woningventilatietoestel echt wel aan te raden.

Tot slot zullen er ook nog een paar gaten door de gevel en enkele stukken kanalen geplaatst moeten worden bij elk toestel. Een ervaren installateur is hier in totaal niet meer dan 2 dagen mee bezig.

En wat zou dat kosten?

Over de kostprijs van een centraal ventilatiesysteem voor de gehele school is weinig meer te zeggen dan dat dit afhangt van de omvang van de school en de complexiteit van het gebouw. De totale kostprijs kan op deze manier oplopen tot honderdduizenden euro's.

Een klasventilatie met een kant-en-klare unit kost (geplaatst) tussen 5000€ en 15000€ per klaslokaal. Voor bestaande scholen is dit de oplossing die het vaaksts zal toegepast kunnen worden.

Voor de modulaire oplossing met een woningventilatietoestel (dat dus geschikt is tot 10 personen) is de kostprijs 3500€ voor het geplaatste toestel, 1000€ voor het geplaatste textielkanaal, 500€ voor het boren van gaten in de gevel en het plaatsen van roosters, 500€ voor dempers en spiraalkanalen en 1000€ voor een afsluitbare geluidswerende kast rond het toestel. Dit is dus een totale investering van 6500€ voor een goede ventilatie voor 10 leerlingen. Denk er even aan dat hier erg ruim gerekend werd, dat alle vermelde prijzen hier inclusief BTW zijn en dat er aan bruto aankoop geteld werd met inbegrepen plaatsing. Duurder dan dit wordt het dus niet hè.

Op lange termijn

Reken nu nog een jaarlijkse ondershoudkost van 250€ (filters, reiniging toestel) per toestel en een jaarlijks energieverbruik van 50€ (200 watt, 8 u/dag, 200 dagen) voor 10 jaar erbij en je hebt een totale kost over 10 jaar van 6800€. We gaan er hiervan uit dat we na 10 jaar alles zouden moeten vervangen (niet snel het geval in een school) Een totale kost van 680€ per leerling of 95€ per leerling per jaar. En is dat te veel voor goede luchtkwaliteit voor onze leerlingen?

Publicatiedatum